Kikkut tamarmik naleqquttumik suliffeqarnissaat Siumup anguniartuarpaa.
Nunatsinni sulisussatigut pisariaqartinneqartunut naapertuuttumik sulisussaqartuarnissaq qulakkeersimaniarlugu susassaqartut tamaasa suleqatigiissillugit siunertat anguniarneqartassapput, inuussutissarsiutit pioreersut nutaallu aallartinneqartartut tamaasa eqqarsaatigalugit.
Kommunini tamani inuttaasut suliffeqarnermi piginnaasamikkut qaffassartuarnissaat sulissutigineqartuassaaq. Kommunit suleqatigalugit Kommunini tamani assassorissanik piginnaanngorsarfiit pilersinniarlugit Siumup sulinini ingerlateqqissavaa.
Siumup anguniartuarpaa sulisussarsiortarnermi Kalaallit Nunatsinni nunaqavissut suliffissarsiortut salliutinneqartuarnissaat, pissusissamisuunngimmammi nunatsinni suliffissaaleqisoqaraluartoq avataaniit sulissussanik tikerartitsiuarneq, taamaattumik sulisussarsiortarnermi kommunini suliffissarsiorluni qinnuteqaatinik sullissisarnerup pitsaanerusunngortinnissaa Siumup sulissutigeqqinniarpaa. Avataaniit sulisussanik tikerartitsiualerneq ingalassimatinniarlugu akuutitsinerulernissamik inatsisip nunatsinniit oqartussaaffigineqarnerunissaa siunertaralugu Qallunaat oqartussaasui oqaloqatigineqassapput. Nakkutiginninneq akuulersitsinerunissarlu nunaqavissunut akornusiinngitsoq Siumup anguniarpaa.
Suliffissarsiorluni nalunaarsuisarfik nittartakkatigoortoq atorneqartassasoq pisussaaffiussaaq.
Akilernerluilluni sulipilutsitsineq atorlugu suliffeqarfiit ilaasa sulisoqartarnerat (social dumping) Kalaallit Nunatsinni inerteqqutaassaaq, ukiunilu tulliuttuni qulaajaaneq ingerlanneqassaaq inatsisitigut naleqqussaanissaq siunertaralugu.
Suliffeqarfiit avataaniit suliartortussanik tikisitsiniarlutik qinnuteqaraangamik ullunik 14-inik akissutisinissamut periarfissinneqartarnerat sapaatip akunnerinut sisamanut sivitsorneqassaaq. Suliffeqarfiit avataaniit sulisussanik tikisitsiniartut sukannersumik nakkutigineqarnissaat Siumup sulissutigiuassavaa.
Piginnaasatigut pisariaqartitsisoqartillugu pisortat tikisitsippata piginnaasap nunaqavissumut ingerlateqqinneqartarnissaa qulakkeerneqartassaaq, nunaqavissorlu piginnaasatigut naammassinnissinnaanngoraangat tikisitap suliassaa naammassineqarsimasutut isigineqassaaq.
Nunatsinni inuussuttut tamarmik ilinniarfissaqarlutillu suliffissaqassapput, tamannalu anguniarlugu ukiuni tulliuttuni Siumup sulinini sakkortusissavaa, inuussuttut tamarmik meeqqat atuarfianniit anigaangamik ingerlaqqittarnissaat qulakkeerniarlugu.
Kikkulluunniit suliffissaarunnermik eqqugaasut piaarnerpaamik ilinniaqqinnissamik imaluunniit suliffissamik innersuunneqartassapput, piumasaat sapinngisaallu naapertorlugit. Piaarnerpaamik suliffeqaqqilernissaq anguniarlugu pisariaqarluinnarpoq suliffissaaleqisut pikkorissarnissaat suliffissanullu allanut nutaanut nuussinnaanermut piukkunnarsarneqarnissaat.
Inoqarfiit akornanni suliffissanut nuukkasuarsinnaasarnissami ajornartorsiutit qulaajaaffigineqassapput aaqqiiffigineqarlutillu, tamatumani sulisartut sulisitsisullu kattuffii suleqatigineqassapput.
Suliffeqarfiit qullersaqarfiisa nunatsinniisittarnissaat killiliussatigut piumasaqaataassaaq, suliffeqarfiit qullersaqarfiini akisussaasutut inissisimasut kalaaliusarnissaat kalaalersaqartarnissaalluunniit killiliussatigut piumasaqaataasalissaaq.
Nunatsinnut naleqquttunik sulisartunut napparsimanersiuteqarnissamut suliffissaaleqinermullu aningaasaateqarfinnik pilersitsisarneq ineriartortillugulu ingerlanneqartuartariaqarpoq.
Suliffeqarfiit nutaaliorsinnaanerat, naleqqussallaqqissusaat piginnaasanillu qaffassaanerat isiginiarneqartariaqarpoq, kiisalu teknikikkut atortorissaarutit nutaanik nioqqutissiornermi nunarsuarmioqatinullu attaveqarnermi atorluarneqarlutik. Aalisakkerivittut suliffeqarfiutigut nunarsuarmi pitsaanerpaatut inissisimalernissaat anguniarneqassaaq.
Inuusuttut ilinniagaqarnatillu suliffeqanngitsut inuiaqatigiinni suleqataalernissaat pillugu immikkut iliuuseqartoqartariaqarpoq.
Tunisassiorfinni sulineq nuannaartunartuulluni usorsisimaarutaallunilu isigineqalernissaa sulissutigineqassaaq.
Inuussutissarsiutinik pitsanngorsaasoqartillugu nutaaliortoqartillugulu sulilersussatigut naleqqussaasoqartuartassaaq nunatsinni najugaqavissut atorluarneqarsinnaaqqullugit, soorlu aatsitassarsiornermi, uuliasiornermi, aatsitassanut akuiaaviliornermi il.il.
AKULERUTSITSINEQ
Kalaallit ataatsimoornitsinni kinaassuserput, kulturerput oqaatsivullu qitiulluinnarput. Naalagaaffinngornissarput eqqarsaatigalugu ilinniartitaaneq ineriartornerlu qitiupput pingaaruteqarluinnarlutillu.
Inuit nunanit allaneersut inuiaqatigiinni inooqataalersimasut akuulersinniarlugit immikkut iliuuseqartoqartarnissaa pisariaqarpoq:
- Kalaallit oqaasiinik, danskit oqaasiinik tuluilluunniit oqaasiinik ilinniarnissamik pisariaqartitsisut eqqarsaatigalugit.
- Kalaallit kulturiannik, oqaluttuarisaanerannik inuiaqatigiinnilu pissutsinik paasisaqarnissamik pisariaqartitsisut eqqarsaatigalugit.
Taamaammat oqaatsitigut inuiaqatigiinni akuunerulersitsiniarnermut inatsimmik Siumut pilersitsiniarpoq – kinaluunnit Kalaallit Nunaanni najugalik kalaallit, danskit tuluillu oqaasiinik, kalaallillu kulturiannik inooriaasiannillu ilinniagaqarsinnaaleqqullugu.
Akuuneruneq oqaatsitiguinnaanngitsoq aamma sulisoqarnikkut allatigullu timitalerneqassaaq.
Nunat allamiut nunatsinnut nuuttarsinnaanerat, najugaqarallartarsinnaanerat nakkutigineqarnissaallu pillugit nunatsinni nammineerluta inatsisiliornissarput Siumup sulissutigissavaa.
Sulisussanik nunanit allanik tikisitsisarnermi ajornannginnerusumik piffinnut allanut aalisakkeriffeqarfinnut suliartorsinnaanissaat angusariaqarpoq, nutaamik nunatsinniinnissamik qinnuteqaammik naammassisaqaqqaarnissaq aqqusaanngikkaluarlugu.