Naalakkersuisoqatigiilersut pilluaqqullugit, qinigaaffiup sinnerata atuunnerani nunatta ineriartorneranut suliassanut peqatigiilluarnissaannik isumalluarfigalugit isummersuutiminernik apuussivigerusuppakka
All.: Lars Karl Jensen, Nuuk
Partiit pileqqaarnerannit ullumimut nunatta ineriartornerani politikikkut sunniutigisasi qujassutissaqarfigisagut amerlaqaat. Namminersornerulerneq malitsigisaanillu Namminersorneq pillugit, inuusuttorpassuit nunarput qimannagu qaffasissunik ilinniagaqarsinnaalernikuupput. Naalagaaffiup ingerlataasa, KGH-p aamma GTO-p, allallu akisussaaffigineqalernerat ilaasalu ingerlatsivinngortitaanerat eqqaaginnartigit.
Qujamasuutissat saniatigut aamma allalinnik maluginiagassaqarpoq, namminersortunngorsaanerit pilermata malunnarsivoq ingerlatassat tigujumaneqartartut tassaanerusut namminermut imminnut akilersinnaasut tappiffigineqarnerusartut, sinneruttut akilersinnaanngitsut pisortanit aningaasalersukkatut imalt, tapiissuteqarfiullutik ingerlataalersartut piffissat ingerlanerani unittoortartut ikinngeqaat. Piginneqataaffiit selskabitut ingerlatat arlaqartut ukiut ingerlaneranni malunnarsipput sinneqartooruteqarnissaq kisiallusooq anguniagarileraat.
Naleqqussarnissaq
Aamma ersarippoq Kommunerujussuit pilermata malunnarsisoq inuit illoqarfinnit mikinerusunit nunaqarfinnillu – illoqarfinnut anginerusunut nutseralersut. Tamakkua malitsigaat inissaaleqinerit suliffissaaleqinerillu tusarsaanerulernerat. Tunisassiassanik suliassaaleqinerit sulisussaaleqinerillu qaavisigut sanaartorfinni suliffiit ilaasa sulisussaaleqinerat saqqummeriartornikuupput, malitsigaallu suliffissaaleqisunut isumaginninnikkullu ikiorsiissutit pisortaniit aningaasaliissutaasartut qaffakkaluttuinnarnerat.
Politikkikkut anguniagaajuarpoq nunarsuarmioqatitsinnut nallersuunnissaq tamannalumi pissusissamisuuginnarpoq. Kisiannili malunnarpoq amerlaqisutigut inuiaat allat aaqqissugaaneranni periusiusut atorniarsarilikkavut amerlaqisutigut kalaaliusutsinnut naleqqussagaanngitsut. Ima Europamiunngorsagaatigilerpugut allaat nunat allamiut atisaataannik atuingaaratta puisit amiinik atisaliat akornatsinni ulluinnarsiutaajunnaariartorlutik, immaqa massa kalaallit eqqarsartaasiat malillugu ilusilersuinikkut suli alutornartunik kusanartunillu ineriartortitsisoqarsinnaasoq.
Nerisassat allallu ineriikkat amerlaqisut nunanit allanit tikerartittuarpavut. Apererusunnarsivoq sunaana pissutaasartoq nunatta pissarititaanik tunisassiorniartut inerisaallutik ingerlasinnaasannginnerannut. Siunissamummi allanik isumalluuteqaannassagaluarutta tamanna kulturitta sorlaarukkiartorneranik nassataqariaannaavoq, kingunerissavaalu tunutsineq sulinngikkaluaraannilu pisortanit isumassorneqartussaanerup ileqquliunneqarnissaa, tamannami inuiaassutsitsinnut nukillaarsaataalertussatut isumaqarfigisariaqarpoq.
Atorluaaneq sungiuteqqinniagassaavoq
Ukiorpassuarni nunatsinni aningaasarsiutit annersaaraat aalisarneq, aalisakkanik avammut tunisassiorneq ilaqutariit nunattalu aningaasaqarneratigut nappataalluartoq. Piffissami kingullermi malunnarsivoq imminut akilersinnaasut kisiisa aallaavigalugit ineriartorneqalersoq, tamatuma ersiutigaa tunisassiassat tulaassuuneqartut tassaanerulermata avammut nioqquteqarnermi akilersinnaasut, soorlu raajat, qalerallit annikinnerusumillu saarulliit.
Maannakkumut aalisakkanik tunisassiornermi aalisakkat ilaat qeeqqat, tupissutit suluppaakkallu ilami allaat saarulliit tarajukkat panertullu nioqqutissiarineqanngillat, naak’massa qangaanerusoq inunnut ikinngeqisunut nunaqarfinni illoqarfinnilu minnerusuni aningaasarsiornikkut nappataasut, aamma bundgarnersornerit nalaanni saarulliit tingui amerlaqisut eqqaannarneqartarput.
Taakkartorneqartut tunisassiarinissaat aallarteqqinniarlugit ullumimut politikikkut ujartuisoqanngilaq. Ukiuni arlaqaleqisuni suliffissaqartitsiniarnerup aqqani RG ukiut tamaasa nunatta karsianit tapiissutisisarpoq, tapiissutit tamakkua illoqarfiit nunaqarfiilluunniit ilaannut iluanaaruteqarfiusussaanngitsumik suliffissaqartitsiniutitut tunisassiorfinnik pilersitsissutaasinnaannginneramik. Pilersitsisoqartuuppammi qularnanngilaq tamakku suliffissanik pilersitsiinnaratik aamma socialimut aningaasartuutikillisaataassagaluartut.
Maannakkumut ingasaassamik Europamiunngorsagaalerunarpugut allaat kalaallit qimmiisa nerukkaatissaat tonserpassuit ukiut tamaasa Europamit tikisitaasalermata. Naak´massa puisit neqaat orsuilu tamakkiisumik atorluanngikkivut. Nunaqarfiit ilaanni qimuttunut nerukkasiassat eqalussuit nerpii, uukkat, qeeqqat, aalisakkallu perlukui, puisillu neqaat tunitsivissaqanngitsut pigineqarput, tamakkua nerukkaasiarineqarsinnaannginneramik?
Ilisimasanik katersuivik
Kingumut qiviaraanni ukiut ikittuunngitsut ingerlaneranni inuit peqatigiinnikkut nunaqarfiillu ilaasa inui piginneqatigiillutik aalisakkanik allanillu nioqqutissioriartaraluarput sivikitsuinnarmik ingerlatsiviullutik unittoortarput, qularnanngitsumik aallartitsisunut nukippassuarnik aningaasarpassuarnillu atuilussinnarfiusartunik.
Ukiut arlaqalerput Inatsisartut aalajangernerat malillugu Naalakkersuisut “Ilisimasanik katersuivimmik” pilersitsimmata, immaqa massa katersuivimmi tassani ilisimaneqareersoq; ingerlatsiniarlutik aallartittaraluartut paasisimasalinnik suleqatissaaleqisarnerat, tunisassiat toqqorsiviinik amigaateqarnerit imalt., avammut tuniniaanerit tungaasigut periarfissalunneq assartuinertigullu akit qaffasinnerannik assigisaannillu akimmisaaruteqarnerit imalt., inuiaqatigiit nioqqutissiornikkut avammullu niuernikkut ilinniarsimasunik amigaateqarnerup tamanna nassatarineraa.
Pisiniaannartarneq
ESU aqqutigalugu umiatsiaarartaartoqartarnera nunatsinni atugaaqaaq. Aamma tusatsiagaasarpoq; Aalisarnermik ingerlatsiffiit, selskabit, namminneq pisassaatiminnik aalisartut pisiteriarlugit tunitsiviutiminnut tunisisartussanik umiatsiaarartaarnianut ikiuutaalernikuusut. Umiatsiaaraq Poca nunatsinni piumaneqaqisoq DK-mi sanaartorneqarpoq. Nunatta karsianit annertuumik tapiissuteqarfigineqartumik umiatsiamik pisisoqaraangat aningaasarpassuit nunatsinnit aniasarput.
Tapiisarneq ingerlatiinnassappat politikkikkut periarfissaqarnerluni piumasarissallugu umiatsianik tapiisoqassappat umiatsiaq nunatsinni sananeqarsimassasoq, taamaattoqarsinnaappat immaqamigooq Pocanik sanaartorfik nunatsinnut nuuttoq amutsiviillu ilaat atorluarneqalersoq.