Nunatta pisuussutaanut tamanut oqartussaanerput Namminersorneq pillugu inatsisikkut naqissuserneqarpoq, taamaalilluta nunatta pisuussutaasa qanoq atorneqarnissaat pillugu tamakkiisumik oqartussaanerput qulakkeerneqarluni. Aatsitassarsiornerup nunatsinni aningaasaqarnitsinnut annertuumik sunniuteqarsinnaanera Siumup eqqumaffigaa.
Aatsitassarsiorneq ikummatissarsiornerlu nukissiuutinik minguitsunik aallaaveqarluni ingerlatsiffiussasoq Siumut isumaqarpoq. Pisuussutivut uumaatsut aatsitassat, ikummatissat ujaqqallu illernartut niuernikkut iluaqutiginissaat siunertaralugu misissuinerit ingerlaannassapput, tamatumani erngup, seqernup anorillu nukinginik atuinikkut imaluunniit ikummatissanik mingutsitsinngitsunik (e-fuels) atugaqarluni tunisassiorsinnaaneq tamatigut ingerlanneqassaaq.
Aatsitassarsiortut unammilleqatigiiffiusumik pitsaasumik atugaqartinneqassapput, aatsitassarsiornerillu ingerlanneqassapput avatangiisit mianeralugit.
Aatsitassarsiornermi uuliasiornermilu avatangiisimik mingutsitsineq Siumup naaggaarluinnarpaa, taamaattumik tamatuma pisarsinnaaneranut upalungaarsimanermut atortussat tamarmik nunatsinni pigineqarnissaat qularnaarneqassaaq.
Nunatsinni aatsitassanik piiaanerit atuinerillu nunatsinnut inuinullu aningaasarsiornikkut iluaqutaanerpaasunngorlugit ingerlanneqartassapput.
Nunatsinni suliffeqarfiit aatsitassarsiornerup iluani ingerlatsiffiusut nunatsinneersunik peqataaffigineqarnerisa annertusarneqarnissaat qulakkeerneqassaaq, akuersissutinik tunniussisarnermi siulersuisuni kalaallinik peqataatitsineq piumasaqaatinngortinneqarneritigut.
Taamatuttaaq suliffeqarfiit piiaanissamut tunisassiornissamullu akuersissummik tunineqarsimasut tunineqarumaartussallu tamarmik, ersarissumik inuiaqatigiinnut paasissutissiisarnissaminnut pisussaaffeqartut Siumut isumaqarpoq, minnerunngitsumik nunatsinni oqaatsit pisortatigoortut atorlugit.
Aatsitassasiornermi uuliasiornermilu sulisussat ilinniartitaasarnissaat Siumup sulissutigiuassavaa aammalu suliffeqarfiit sulisussallu nunaqavissut sapinngisamik amerlanerpaat aatsitassarsiornermi uuliasiornermilu sulisorineqarnissaat anguniassallugu.
Siumut isumaqarpoq Nunatta aatsitassarsiorfinngorsinnaasuni tamani toqqaannaq piginneqataasutut peqataalluni suleqataanissaa aqqutissiuunneqassasoq. Tamanna aatsitassarsiornermik ikummatissalerinermillu suliffeqarfimmik Namminersorlutik Oqartussat pigisaannik pilersitsinikkut piviusunngortinneqassaaq.
Aatsitassat piiarneqarneranni, ikummatissap qallorneqarnerani ujaqqallu illernartut piiarnerini nunatsinni nakkutilliinermik ingerlatsineq nukittorsarneqassaaq (Aalisarnermik Nakkutilliisoqarfimmut assingusumik), taamaaliornikkut pisuussutinik uumaatsunik atuineq niueruteqarnerlu eqqortumik nalunaarsorneqarlunilu ingerlanneqassammat. Piianermi unioqqutitsisunut sakkortunerusumik pillaatissiisinnaaneq misissorneqassaaq.
Nunatta imartaani uuliamik gasimilluunniit qalluisoqassappat qalluinerup aallartinnginnerani avatangiisimik mingutsitserujussuartoqarsinnaanera sillimaffigineqarlunilu upalungaarsimaffigineqassaaq.
Aatsitassarsiornermi ujaasinissamut akuersissutinik pigisallit, nunatsinni aatsitassarsiornermi akuersissutit pineqartut allanut piginneqatigilikkaminnulluunniit niuerutigineqarnerini nunatta aningaasatigut pissarseqataasarnissaata inatsisitigut malittarisassiuunneqarnissaa Siumup qulakkeerniarpaa.
Aatsitassarsiornermi pinngoqqaatit qaqutigoortut piiarneqarnerini piiarneqartut uranitaat biproduktitut tunisassiarineqarnissaat periarfissaassaaq. Piiaanermi nunarsuarmi malitassat atuuttut isumannaallisaanermut tunngasut malinneqassapput, soorlu IAEA-p malittarisassai.
Nunatsinni aatsitassarsiorsinnaanerup peqqissutsimut pinngortitamullu akornusiinngippata aallartinneqarlutik aningaasarsiutaalertariaqartut Siumut isumaqartuarpoq. Aatsitassarsiorfiusinnaasut inoqarfinnut qanittumiittut tamarmik immikkut ittumik avatangiisinut peqqissutsimullu tunngasunik annertusisamik piumasaqaateqarfigineqarnissaat Siumup avaqqunneqarsinnaanngilluinnartutut isumaqarfigaa aamma sumiiffimmi najugaqartut paaseqatigalugit ingerlanneqassaaq.
Aatsitassarsiorfiit uuliasiorfiillu ingerlanneqartussaatillugit tamatigut kommunit qanimut peqataatinneqartassapput, tamatumani isumaqatiginninniarnerni IBA-mik taaneqartartuni aatsitassarsiorfiusup qanigisaani inoqarfiit sapinngisamik annertunerpaamik peqataatinneqarlutillu iluanaaqataatinneqarnissaat qulakkeerneqartassaaq. IBA-mik isumaqatigiissummi isumaqatigiissutigineqartut ataqqineqanngippata tamanna tunisassiorsinnaanerup ingerlaannartumik unitsinneqarnissaanik kinguneqartassaaq.
Aatsitassarsiorfiit assigiinngitsut aallartinnerini nunaqavissut sulisussatut pikkorissarsimasut amigaatigisassavagut, taamaattumik Siumup sulissutigissavaa aatsitassarsiornermi sulisussanik ilinniartitsinerit pikkorissaasarnerillu pisariaqartumik ingerlanneqartarnissaat.
Aatsitassarsiorfiit pisussaaffigissavaat nunaqavissut pikkorissartittuarnissaat, aamma oqaatsit aporfiuppata, nunarsuarmi piumasaqaatinut qaffakkaluttuinnartunut malinnaatillugit. KTI-p imaluunniit Aatsitassarsiornermik Ilinniarfiup pikkorissaasarneri imaluunniit piginnaasanik ineriartortitsiviusumik pikkorissarnissamut aningaasat immikkoortinneqartut atorneqarsinnaanissaat periarfissaassaaq.
UJAQQAT – SIOQQAT
Nunatsinni assigiinngitsorpassuarnik ujaraqarpugut sorpassuarnut atorluarsinnaasunik. Siumup sulissutigissavaa nunatsinni ujaqqat assigiinngitsut sunut sumullu atorneqarsinnaanerisa nalunaarsorneqarnissaat, ilisimatusarnerit misissueqqissaarnerillu aqqutigalugit. Paasissutissat taakku inuiannut paasiuminartumik siammarterneqarluarnissaat suliarineqassaaq, taamaaliornikkut kalaallit amerlanerusut aatsitassarsiornerup iluani peqataanissaat aqqutissiuullugu.
Nunatsinni ujaqqat erlinnartut pinnersaasiaralugit kusanartuliaralugillu Nunatsinni innuttaasunit inuussutissarsiutaanerisa siuarsartuarnissaat Siumup sulissutigissavaa aammalu innuttaasut pikkorissartarnissamut periarfissaat annertusarneqassaaq.
Ujaqqanik erlinnartunik allanillu ujaqqanik pinnersaasiassanik unioqqutitsisumik annissuinerup nakkutigineqarnerata sakkortusarnissaa Siumup sulissutigissavaa. Nakkutilliisoqarfiup pilersinnissaa Siumup sulissutigissavaa, soorlu piniarnermik nakkutilliinerit aamma aaqqissuunneqarsimasut.
Ujaqqanik assigiinngitsunik katersuisarnermi, piiaasarnermilu annikitsumik annertuumilluunniit piiaanissamut akuersissutinik pisisarneq nutarterneqassaaq, innuttaasunut ajornannginnerulersillugu aammalu nunaqqatigiinnut ataatsimoortumik akuersissuteqartarsinnaaneq atuutsilersillugu.
Kalaallit Nunarput assigiinngitsunik sioraqarpoq sanaartornermi aammalu teknikikkut pisariaqartinneqartunik atortussiornermi atorluarneqarsinnaasunik aammalu marraqarluta qammasissiornermi allanillu sanaartornermi atorluarneqarsinnaasunik, soorluttaaq Qeqertarsuarmi basalt atorneqarluarsinnaalluni, tamakku tamarmik siunissami atorluarneqalernissaat aqqutissiuunneqassaaq.
Aamma sioqqanik ujaqqanillu avammut nunattalu iluani niueruteqarnermi nunatsinnut innuttaasunullu aningaasaqarniarnikkut iluaqutaanerpaaffissaat anguniarneqartassaaq.